‘Live maak je pas echt verhalen los’
REMEDIE – Twentse makers over kunst en cultuur in crisistijd – het vervolg
Susan Waanders uit Rietmolen, theaterdocent, educatiemedewerker Theater Sonnevanck en masterstudent kunsteducatie.
“Licht, lucht en humor. Daar was en is veel behoefte aan in de scholen, hebben we gemerkt. Dan nog is de betekenis van theater bloedserieus, namelijk dat het je helpt je verhaal kwijt te kunnen. We zagen het hier in huis bij Sonnevanck en we hoorden van leerkrachten dat het nadien in de klas niet anders was. Zij hoefden maar over de voorstelling te beginnen of de verhalen van de kinderen kwamen los.
Waar zit de connectie met wie kinderen zijn?
Het is precies waar jeugdtheater over gaat. In de klas wordt vaak gewerkt met thema’s, zoals Sinterklaas, de kinderboekenweek, de seizoenen… Maar waar is het verhaal dat vanuit het kind zelf komt, waar zit de connectie met wie ze zijn? Kinderen een gedichtje laten schrijven stimuleert niet alleen hun taalontwikkeling, ze maken zich ook een vaardigheid eigen waarmee ze kunnen vertellen over wat ze bezighoudt. Laat je ze allemaal dezelfde vis knutselen of prikkel je ze om er een te maken die uit hun eigen fantasie komt? Wanneer je theater gaat maken met kinderen trek je die verbeelding open. En waar ze dan allemaal mee komen, dat kunnen wij echt niet bedenken.
Met de voorstelling Crazy Stupid hebben wij en de scholen in de afgelopen coronatijd grenzen opgerekt. De leerlingen volgden binnen met een koptelefoon het spel van de acteurs buiten op het plein. Een enorm bewerkelijke operatie, qua veiligheid, logistiek, techniek. Maar ook een project dat veel voldoening gaf. We weten nu dat het kan. Dat ook scholen – in dit geval in het voortgezet onderwijs – bereid zijn zo’n stap extra te zetten om de leerlingen in deze tijd deze ervaring te bieden. Bij Crazy Stupid kwamen de acteurs tenminste nog op school, ook al bleven ze dan op afstand. De voorstelling Orfeo moest uiteindelijk een theaterfilm worden. En ook al haalt een leerkracht dan met onze ondersteuning alles uit de kast om de kinderen mee te nemen in de ervaring, het blijft een scherm.
De live ontmoeting is wezenlijk
In welke andere bochten je je ook wringt zolang het nodig is, de live ontmoeting moet er zijn. Dat besef is alleen maar dieper geworden. Het moment dat we met Koning Bowi voor het eerst sinds een jaar weer jonge kinderen in ons eigen theater hadden…dan weet je weer waarvoor je dit vak hebt gekozen. En tegen welke grenzen je in deze tijd ook steeds weer aanloopt, het is een voorrecht dat we met Sonnevanck in de positie zijn dat we zoveel kunnen uitproberen.
Met de uitbreiding van mijn dienstverband naar vier dagen voel ik me enorm gezegend. Ik ben gestopt als zzp’er. Een bestaan dat ik sowieso niet per se ambieerde, maar dat me wel de kansen heeft geboden om heel veel verschillende ervaringen op te doen. Dat kan in deze sector eigenlijk alleen als je zzp’er bent. Daarom is het des te wranger dat zelfstandige makers als technici, acteurs en schrijvers zo zwaar worden getroffen. Op een gegeven moment valt er niks meer uit te zingen en moeten mensen wel wat anders gaan doen.
Door corona komt de kunst helemaal op de leerkracht terecht
Zelf ben ik naast het werk voor Sonnevanck begonnen aan een master kunsteducatie. Zodat ik kan onderzoeken hoe ik leerkrachten het best kan ondersteunen. Wat hebben ze nodig om de kunst echt aan te gaan, dat is voor mij de vraag. Niet als de zoveelste discipline, of als een spelletje, maar om samen met de kinderen antwoorden te zoeken op vragen als wat zag je, herken je dat, en hoe ga je daarmee om? Onderwijs en kunst kunnen elkaar versterken, maar nu we door corona fysiek minder bij elkaar over de vloer komen komt alles op de schouders van de leerkracht terecht. De vraag is dan: zijn ze voldoende toegerust? Is er in de opleiding van leerkrachten wel voldoende ruimte voor kunst en cultuur? Dat is mijn motivatie om deze studie te doen.
Door alle zorgen die scholen hebben kan ik me voorstellen dat wij niet de eersten zijn bij wie ze aankloppen. Toch denk ik dat kunst en cultuur in deze tijd meer waarde kunnen hebben dan nu wordt benut. Al zijn er gelukkig ook scholen die het extra coronageld van het rijk besteden aan vakspecialisten in muziek, drama en beeldende kunst. Of de samenleving genoeg doordrongen is van de waarde van cultuur vind ik een lastige vraag. Mijn antenne voor de buitenwereld is volledig in de war geraakt. De onrust is groot en elk gesprek over corona is ingewikkeld. Ik zou zo graag willen dat je met echte nieuwsgierigheid naast elkaar kunt staan. Nu lijkt het soms net of iedereen iedereen wil veranderen.”
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten blijken met een kleine of wat grotere bijdrage. Als veel lezers dit doen, kan ik dit soort artikelen blijven schrijven. Dankjewel!
Deze serie is mede mogelijk gemaakt door het Matchingfonds Freelance Journalisten.